संस्कृतविश्वम्
×

अनेक शास्त्रं बहु वेदितव्यम् अल्पश्च कालो बहवश्च विघ्ना: यत् सारभूतं तदुपासितव्यं हंसो यथा क्षीरमिवाम्भुमध्यात् ।


अनेक शास्त्रं बहु वेदितव्यम् अल्पश्च कालो बहवश्च विघ्ना: ।
यत् सारभूतं तदुपासितव्यं हंसो यथा क्षीरमिवाम्भुमध्यात् ।।
पढने के लिए बहुत शास्त्र हैं और ज्ञान अपरिमित है| अपने पास समय की कमी है और बाधाएं बहुत है। जैसे हंस पानी में से दूध निकाल लेता है उसी तरह उन शास्त्रों का सार समझ लेना चाहिए।


  • मुखपृष्ठः
  • चलचित्रावली
    • गीतानि
      • देशभक्तिगीतानि (15)
      • बालगीतानि (9)
      • प्रेरकगीतानि (3)
      • अनुवाद गीतानि (18)
      • कार्टूनगीतानि (3)
      • विशिष्ट-गीतानि (9)
    • नाटकानि
      • बालनाटकानि (6)
      • युवनाटकानि (8)
      • हिन्दीसंस्कृतनाटकम् (1)
    • कथावली (27)
    • चलच्चित्राणि (10)
    • मन्त्रावली
      • वेदः
        • ऋग्वेदः
          • मूलम् – शाखाः (6)
        • यजुर्वेदः
          • मूलम् – शाखाः (19)
        • सामवेदः
          • मूलम् – शाखाः (4)
        • अथर्ववेदः
          • मूलम् – शाखाः (2)
      • मन्त्राः
        • सरस्वतीमन्त्रः (2)
        • गायत्रीमन्त्रः (2)
        • मृत्युञ्जयमन्त्रः (2)
      • उपनिषद्
        • ईश (2)
        • उपनिषद् (2)
        • उपनिषद् (अष्टादश ) (2)
      • सूक्तम्
        • आयुष्यसूक्तम् (2)
        • गणेशसूक्तम् (3)
        • गोसूक्तम् (2)
        • दुर्गासूक्तम् (5)
        • दूर्वासूक्तम् (3)
        • नक्षत्रसूक्तम् (30)
        • नवग्रहसूक्तम् (4)
        • नासदीयसूक्तम् (3)
        • नारायणसूक्तम् (4)
        • नीलासूक्तम् (2)
        • पवमानसूक्तम् (3)
      • यज्ञः (2)
      • कर्मकाण्डम् (2)
    • स्तोत्रावली
      • देवीस्तोत्राणि
        • कालीसहस्रनामस्तोत्रम् (1)
        • ललितासहस्रनामस्तोत्रम् (2)
        • श्रीदुर्गासप्तशती स्तोत्रम् (2)
        • सरस्वती वन्दना (4)
        • सरस्वती स्तुति (2)
        • सरस्वतीस्तोत्रम् (2)
      • श्रीराम स्तोत्राणि (2)
      • गणेशः स्तोत्राणि (2)
      • विष्णु स्तोत्राणि (2)
      • शिवः स्तोत्राणि (1)
      • गुरु स्तोत्रम् (2)
      • नवग्रहस्तोत्रम् (2)
      • विशिष्टम् (3)
    • विविधाः
      • शिक्षणम्
        • वेदपाठशिक्षणम् (4)
        • वैदिकगणितम् (6)
        • संस्कृतपाठशिक्षणम् (9)
        • संगणक शिक्षणम् (5)
        • सचित्र-शब्दार्थ-शिक्षणम् (28)
      • संस्कृत-शास्त्र-शिक्षणम्
        • व्याकरणम् (10)
        • न्यायः (2)
        • वेदान्तः (2)
      • संस्कृतसम्भाषणम् (10)
      • संस्कृतग्रामपरिचयः (2)
      • संस्कृतिः – संस्कारः (9)
  • श्रव्यावली
    • वेदमन्त्राः
      • मन्त्राः
      • उपनिषत्मन्त्राः
      • सूक्तानि
    • स्तोत्राणि
      • देवीस्तोत्रम्
      • विष्णुस्तोत्रम्
      • शिवस्तोत्रम्
    • गीतानि
      • देशभक्तिगीतानि
      • बालगीतानि
      • युवगीतानि
      • सरस्वती वन्दना
    • शिक्षणम्
      • शास्त्राणि
        • वेदपाठशिक्षणम्
        • साहित्यशास्त्रम्
        • व्याकरणशास्त्रम्
        • न्यायशास्त्रम्
      • कथाः
      • भाषणानि
    • संकीर्तनम्
  • चित्रकोणः
    • चिह्नेषु ध्येयानि
    • मानचित्राणि
    • कायचित्राणि
    • डाक-टिकट चित्राणि
    • देवचित्राणि
    • विविधानि
  • शब्दकोशः
    • वर्गानुसारी
    • भाषानुसारी
    • शास्त्रीयः
    • सचित्रकोशः
  • तन्त्रांशः
    • दूरवाणी तन्त्रांंशः
    • अक्षरविन्यासकः
    • अन्वेषकः
    • शिक्षात्मकः
    • संसाधकः
    • विश्लेषकः
  • शैक्षणिकम्
    • पाठ्यशिक्षणम्
      • संस्कृतसम्भाषणम्
      • व्याकरणम्
      • निबन्धाः
    • दृश्यशिक्षणम्
      • संस्कृतसम्भाषणम्
      • विद्यालयीयपाठ्यक्रमः
      • व्याकरणम्
        • वैयाकरणसिद्धान्तकौमुदी
          • सन्धिप्रकरणम्
          • समासप्रकरणम्
          • कारकप्रकरणम्
      • वेदान्तः
      • न्यायः
    • श्रव्यशिक्षणम्
      • व्याकरणम्
        • वै.सि.कौमुदी(पाठनम्-आचार्यजयकृष्णः)
          • सन्धिप्रकरणम्
          • कारकप्रकरणम्
          • समासप्रकरणम्
    • प्रहेलिका
  • प्रश्नमञ्चः
1

भवान् अत्र अस्ति » मुखपृष्ठ » संस्कृतविश्वविदयालयाः » भारते संस्कृतविश्वाविद्यालयाः » श्रीलालबहादुरशास्त्रिसंस्कृतविद्यापीठम्

श्रीलालबहादुरशास्त्रिसंस्कृतविद्यापीठम्

परिचयः


श्री लाल बहादुरशास्त्री राष्ट्रिय संस्कृत विद्यापीठ एक मानित विश्वविद्यालय है, जिसमे पांच संकाय तथा एक प्रकाशन प्रकोष्ठ है।

१. वेद-वेदांग संकाय २. साहित्य और संस्कृति संकाय ३. दर्शन संकाय
४. आधुनिक विद्या संकाय ५. शिक्षा शास्त्र संकाय

प्रथम तीन संकाय संस्कृत अध्ययन के विभिन्न विषयों में शास्त्री, शास्त्री(सम्मानित पाठ्यक्रम) के त्रिवर्षीय पाठ्यक्रम तथा आचार्य के द्विवर्षीय पाठ्यक्रम में उपाधियां प्राप्त करने के ध्येय से अध्ययन और अध्यापन सुविधाएँ प्रदान करते हैं। शिक्षा शास्त्र संकाय शिक्षा शास्त्री नामक दो वर्षीय शिक्षक प्रशिक्षण पाठ्यक्रम तथा शिक्षाचार्य नामक दो वर्षीय पाठ्यक्रम के लिए अध्यापन सुविधाएँ प्रदान करता है। विद्यापीठ में प्रकाशन का एक प्रकोष्ठ है जिसमें देश के प्रतिष्टित विद्वानों द्वारा लिखित प्रकाशनों को प्रस्तुत किया जाता है। यह एक शोध पत्रिका शोधप्रभा का प्रकाशन भी करता है जिसकी अपनी विशिष्ट पहचान है। १९९४-९५ के सत्र से, विद्यापीठ अध्ययन के शास्त्री पाठ्यक्रमों सहित संस्कृत, हिंदी, कंप्यूटर प्रयोग के व्यावसायिक पाठ्यक्रमों का सफलतापूर्वक संचालन कर रहा है। इसके अतिरिक्त, विद्यापीठ द्वारा विभिन्न प्रमाणपत्रीय पाठ्यक्रमों का संचालन भी किया जा रहा है। संस्कृत अध्ययन की विभिन्न शाखाओं में शोध कार्य करने के इच्छुक विद्वान उपरोक्त उल्लेखित संकायों में से किसी भी एक संकाय से जुड सकते हैं। इनकी प्रवेश, प्रशिक्षण आदि प्रक्रिया आधुनिक विद्या संकाय के मानविकी, आधुनिक ज्ञान एवं शोध विभाग की देख रेख में संपन्न की जाती है।

उद्देश्य

श्री लाल बहादुर शास्त्री राष्ट्रिय संस्कृत विद्यापीठ की स्थापना के प्रमुख उद्देश्य निम्नलिखित हैः-
शास्त्रीय परम्परा को सुरक्षित बनाए रखना।

संस्कृत में निबद्ध विभिन्न शास्त्रों का अनुवाद कार्य करना।

आधुनिक परिप्रेक्ष्य में समस्याओं के समाधान के लिए संस्कृत भाषा में विरचित प्राचीन शास्त्रों का औचित्य स्थापित करना।

अध्यापकों के लिए आधुनिक एवं शास्त्रीय ज्ञान में गहन अध्ययनार्थ साधन उपलब्ध कराना।

सम्बद्ध सभी क्षेत्रों में प्रवीणता प्राप्त करना, जिससे विद्यापीठ अपना विशिष्ट स्थान बना सके।

उपर्युक्त उद्देश्यों की प्राप्ति हेतु प्रयास करते हुए विद्यापीठ अधोनिर्दिष्ट क्षेत्रों में निरंतर कार्य कर रहा हैः-

पारम्परिक संस्कृत वांग्मय की अतिविशिष्ट शाखाओं के ज्ञान का प्रचार-प्रसार।

संस्कृत के अध्यापकों के प्रशिक्षणार्थ साधनों का सुलभिकरण और संस्कृत शिक्षा से सम्बद्ध प्रासंगिक पक्षों पर शोध।

संस्कृत अध्यापन से सम्बन्धित एशिया की विभिन्न भाषाओं एवं साहित्य के गहन अध्ययन एवं गवेषणार्थ सुविधाओं का सुलभिकरण जिनमे पाली, इरानी, तिब्बती, मंगोली, चीनी, जापानी आदि भाषाएं एवं साहित्य प्रमुख हैं।

अध्ययन-अध्यापन हेतु विभिन्न विषयों के लिए पाठ्यक्रम का निर्धारण, भारतीय संस्कृति और मूल्यों पर विशेष ध्यान रखना तथा संस्कृत और संबद्ध विषयों में परीक्षाओं का संचालन।

संस्कृत के मौलिक ग्रन्थों, टीकाओं का अनुवाद। उनसे सम्बद्ध साहित्य का प्रकाशन, प्रकाशित एवं अप्रकाशित सामग्री का संवर्धन।

शोध-पत्रिका (रिसर्च जर्नल) एवं शोधोपयोगी अनुसन्धान-प्रपत्रों, विषय सूची और ग्रन्थ-सूची आदि का प्रकाशन।

पाण्डुलिपियों का संकलन, संरक्षण एवं प्रकाशन, राष्ट्रीय संस्कृत पुस्तकालय और संग्रहालय का निर्माण। संस्कृत पाण्डुलिपियों में प्रयुक्त लिपियों के प्रशिक्षण का प्रबन्धन।

संस्कृत में आधुनिक तकनीकी साहित्य के साथ मौलिक संस्कृत ग्रन्थों के सार्थक निर्वचनों की दृष्टि से आधुनिक विषयों में शिक्षणार्थ साधनों की प्रस्तुति।

पारस्परिक ज्ञानवर्धन के लिए आधुनिक एवं परम्परागत विद्वानों के मध्य अन्तःक्रिया का संवर्धन।

शास्त्र-परिषदों, संगोष्ठियों, सम्मेलनों और कार्यशालाओं आदि का आयोजन।

अन्य शिक्षण संस्थानों की उपाधियों, प्रमाण-पत्रीय पाठ्यक्रमों को विद्यापीठ की उपाधियों के समकक्ष मान्यता।

विभागों एवं संकायों की स्थापना और विद्यापीठ के उद्देश्यों को पूरा करने के लिए आवश्यक मण्डलों एवं समितियों का गठन।

स्वीकृत नियमों के अन्तर्गत छात्रवृत्तियों, अध्येतावृत्तियों, पुरस्कारों व पदकों का संस्थापन एवं वितरण।

विद्यापीठ के उद्देश्यों से पूरी तरह या अंशतः समान उद्देश्य वाले संगठनो, समितियों या संस्थानों का सहयोग एवं उनकी सदस्यता तथा उनसे सहभागिता।

विद्यापीठ के किसी एक या समस्त उद्देश्यों की पूर्ति के लिए प्रासंगिक, आवश्यक या सहायक कार्य-कलापों का सम्पादन।


पाठ्यक्रम

विशिष्टाचार्य - सिद्धांत ज्योतिष


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

विशिष्टाचार्य - फलित ज्योतिष


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

आचार्य- सिद्धांत ज्योतिष


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

आचार्य- फलित ज्योतिष


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

ज्योतिष भूषण(द्विवर्षीय एडवांस डिप्लोमा)


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

ज्योतिष प्राज्ञ(एकवर्षीय डिप्लोमा)


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

ज्योतिष प्रवेशिका(छः माह प्रमाणपत्रीय पाठ्यक्रम)


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

भैषज्य ज्योतिष


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

शास्त्री प्रथम वर्ष


GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)


जालपत्र

Share
  • हास्यकणाः
  • बालरञ्जिनी
  • ध्वनयः
  • विभूतिः
  • आस्माकीनम्
  • स्वायत्तता
  • प्रतिक्रिया
  • सम्पर्कः
1
Copyrights © 2017, All Rights Reserved
Your Visitor Number

Follow Us On

​